فضای مثبت و منفی در فونت

ما مثل تمام مردم دنیا هستیم وقتی که چشمهایمان به چیزی عادت کرد.دیگر آنرا نمی بینیم و به سادگی از کنار آن می گذریم. وقتی که در تهران به اطراف نگاه دقیقی می کنیم کوه، درخت و پرندگان را می بینیم اما در زندگی روزمره هیچگاه دقت نمی کنیم که در انتهای مسیرمان به سمت شمال یک کوه قراردارد پرندگان پر می زنند و چیزهای دیگری از این دست.
در مورد فونت و به طور خاص فونت فارسی نیز اتفاقی شبیه به نکته بالا حادث می شود. وقتی متنی را از روزنامه ، و مجله می خوانیم به نقاط ضعف و قوت آن فکر نمی کنیم. شاید دیدن این نکته های ریز کار عوام نباشد اما برای طراحان گرافیک و خوانندگان حرفه ای نشریات و هرکس که با نوشته سر و کار دارد بایستی مهم باشد و به آن توجه کنند. عقب ماندگی حروف فارسی با قدمتی نزدیک به 800 سال نسبت به حروف رایج در دیگر کشورها مایه تعجب است. شاید یکی از دلایل فراوانی حروف انگلیسی این باشد که، طراحان بسیاری برای تولید آن کار می کنند در حالی که طراحی و تولید فونت های جدید تنها به ایران و طراحان ما ختم می شود.از این مختصر که بگذاریم آنچه که موجب شده طراحان گرافیک تمایل بیشتری به استفاده از حروف انگلیسی داشته باشند. این است که حروف انگلیسی در یک چهار چوب یا یک جعبه قرار می گیرند و این نکته موجب زیبائی و خوانایی بیشتر حروف می شود. هر حرف وقتی که در یک جعبه یا چهار چوب قرار می گیرد دارای فضاهای سیاه و سفید خواهد بود به عبارت دیگر دارای فضای مثبت و منفی است.حروف فارسی به دلیل ساختارشان دارای فضا های مثبت و منفی زیادی هستند اگر بتوان این فضاهای مثبت و منفی را به نوعی کاهش و حروف را در جعبه هایی شبیه به حروف لاتین قرار داد خوانایی بهتری پیدا خواهند کرد و قدرت مانور بیشتری از نظر تعداد پیدا می کنند.
فضاهای ایجاد شده در بین حروف فارسی در مقایسه با حروف لاتین بیشتر است و از طرفی کنترل این فضاهای مثبت و منفی نیز مشکل تر. بنابر این اگر بتوانیم اندازه های حروف فارسی را در یک کلمه از نظر ارتفاع، ضخامت و عرض کنترل کنیم، نتیجه بهتری بدست می آید. مجموعه خطوط که حروف، کلمه و جمله را تشکیل می دهند هنگامی که در کنار یکدیگر قرار می گیرند. از نظر ارتفاع متفاوت بنظر می رسند.همین پستی و بلندی های متعدد باعث ایجاد فضاهای مثبت و منفی بسیاری می شود. این بازی فضاهای بین حروف،چشم را دچار آزار و خستگی می کند.
همانطور که می دانید خط فارسی و عربی از راست به چپ در راستای افق نوشته می شود.این پیوستگی ها اساس یک ردیف بی پایانی اشکال گرافیکی است که نه تنها در کلمه، سطر و صفحه و روی کاغذ بلکه بر روی دیوارها و دیگر زمینه ها همچون سفال،پارچه،فلز و غیره به کار می رود. در همه این موارد دو نوع رابطه ذهنی معین با بیننده برقرار می کند یکی در راستای افق و دیگر در راستای عمود. در واقع این اشکال گرافیکی پیوسته عبارت است از لکه های کوچک و بزرگی که حول محور افق قرار گرفته و هر لکه دارای نقشی اساسی و مرتبط با سایر لکه هاست.
در تجمع و تفرق این لکه ها در یک بافت خطی،لکه های سفید داخل حروف و بین کلمات دارای همان ارزش لکه های سیاه یا در واقع نوشته ها هستند.
به کارگیری درست و منطقی و موفقیت آمیز خط در یک اثر گرافیکی مستلزم دانستن و شناختن ظرفیتهای بصری گوناگون خط و سایر عوامل موجود در صفحه می باشد.
ارزش کاربردی خط در گرو به کارگیری درست آن است. در واقع هر نوع فونت هنگامی بالاترین اهمیت خود را پیدا می کند که در مناسبترین حالت و موقعیت، یعنی در رابطه تمام و کمال با شکل و محتوای اثر باشد.
با توجه به مطلب فوق و برای ایجاد تعادل نسبی بین حروف لازم است که در طراحی حروف نسبت به ترکیب و کمپوزیسیون تعادل و ریتم حروف توجه و تامل بیشتری صورت گیرد همچنین سیاهی و سفیدی حروف و فضای مثبت و منفی حاصل از ترکیب حروف کاملا" مد نظر باشد. برای هر حرف دو فضا بایستی در نظر گرفته شود یکی فضای خود حرف و دیگر فضای لازم در اطراف آن با مشاهده نوشته های یک متن در خواهیم یافت که این فضاها کدام هستند.
علاوه بر این به سرکش حروف و نقاط مقابل هر حرف نیز بایستی توجه کرد.
یک حرف یا کلمه مجزا به همراه فضای اختصاصی اطراف خود اهمیت بسیاری دارد چرا که جمع این حروف و کلمات باعث می شود که در فرم نوشتاری همدیگر را تکمیل کرده و در نهایت به اثری مطلوب دست یابیم.
انتخاب قالب که در واقع همان اندازه و شکل عناصر را تشکیل می دهند فرم یک حرف است که می توان جهت روشن نمودن و فهماندن پیامها مورد استفاده قرار داد. همانگونه که انسانهای با اشکال ظاهری متفاوت ایجاد حالت های مختلفی در دیگر افراد می کنند حروف با قالب های دراز و نازک از انواع کوتاه و کلفت تفاوت دارند و احساس مختلفی را انتقال می دهند.
طراح باید بیشتر به ساختمان خط توجه داشته باشد تا به زیبایی آن.
زیرا به نظر می رسد که اگر ساختمان خط تماما" رعایت شود و حروف دارای سادگی در طراحی باشند، کار چشم و مغز در هنگام خواندن ساده تر و راحت بوده و حروف زیباتر به نظر می رسند،« یک طراح نه تنها مسئول ایجاد رابطه زیبای ترسیمی است بلکه مسئول سلامتی چشم خواننده و لذت بردن او از خواندن نیز می باشد.»
فونت طلا با شخصیت نرم و لطیف و در عین حال دارای استیلی محکم این امکان را به کاربر می دهد که با تحکم برای مطالبی خاص از آن استفاده کند این فونت بنا به کمبودی که در فونت های سوتیتر و تیتر احساس می شد و با ویژگیهای فانتزی طراحی شده است .وجود این قبیل فونتها دست کاربر را آزاد گذاشته تا برای مطالب فانتزی و... در جای مناسب خود استفاده کنند )توضیح اینکه کاربران به این نکته توجه داشته باشند مطالبی که به نشر می رسند باید دارای فونت مناسب و در خور شخصیت متن باشد چرا که هر فونت برای منظور خاصی طراحی می شود تا موضوع مورد نظر هر چه بهتر تاثیر خود را بروی مخاطب بگذارد)پس شما می توانید برای سوتیتر و تیتر مطالب مختلفی چون طنز، سرگرمی، تفریحی، پوشاک، خوراک از فونت طلا استفاده نمایید چرا که مطلب مورد نظر باید با اجزاء تشکیل دهنده خود چون تصویر تیتر سوتیتر و المانهای دیگر تاثیر خود را بر مخاطب بگذارد.
 

نویسنده : حسین زاهدی